पावसाळ्यात फंगल इन्फेक्शनपासून बचावाचे उपाय

खूप महिन्यांच्या प्रचंड उकाड्यानंतर पावसाळा (rainy season) दिलासा देतो कारण या ऋतूमध्ये उकाड्यापासून काहीसा आराम मिळतो. पण याच वेळी होणारा सामान्य फंगल इन्फेक्शन (fungal infection) आरोग्याशी संबंधित अनेक धोके घेऊन येतो. मान्सूनचा हंगाम फंगल इन्फेक्शनसाठी अनुकूल वातावरण निर्माण करतो, ज्यामध्ये दीर्घकाळपर्यंत ओलावा टिकून राहिल्यामुळे घामाचे संसर्ग आणि त्वचेसंबंधी समस्यांचा त्रास होतो. वाढलेली आर्द्रता आणि ह्युमिडिटी फंगस (आर्द्रतेमुळे बुरशी) (fungus kya hota hai) वाढण्यास संधी देते.

त्यामुळे फंगल इन्फेक्शनचे प्रकार वाढतात आणि यापासून बचाव करण्यासाठी योग्य उपाय करणे आवश्यक असते. फंगल इन्फेक्शनपासून वाचण्यासाठी वैयक्तिक स्वच्छता आणि त्वचेची अधिक काळजी घेणे आवश्यक असते. या लेखात आपण जाणून घेऊया की फंगल इन्फेक्शन (fungal infection in hindi) काय आहे आणि त्यापासून बचाव करण्यासाठी कोणते उपाय करता येतील.

फंगल इन्फेक्शन म्हणजे काय?

फंगल इन्फेक्शन (fungal infection in hindi) हे फंगस आणि बॅक्टेरियामुळे होणारे रोग आहेत. त्वचा आणि नखांचे फंगल इन्फेक्शन हे सर्वात सामान्य असते. पण हे तोंड, घसा (घशात फंगल इन्फेक्शन), फुफ्फुसे, बगल यांसारख्या भागांत होऊ शकते. अधिक ओलावा आणि ह्युमिडिटीमुळे काही फंगल इन्फेक्शन इतके गंभीर होतात की ते त्वचेसंबंधी ॲलर्जीचे कारण बनतात. जरी हे इन्फेक्शन कुणालाही होऊ शकते, तरी कमकुवत रोगप्रतिकारक शक्ती असलेल्या लोकांना याचा जास्त त्रास होतो. काही वेळा विशिष्ट मेडिकल कंडीशन आणि औषधांमुळे देखील हे इन्फेक्शन होऊ शकते.

फंगल इन्फेक्शन किती प्रकारचे असते?

फंगल इन्फेक्शन दाद, खाज आणि खाजखुजलीच्या स्वरूपात दिसते. याशिवाय अ‍ॅथलीट फूट आणि यीस्ट इन्फेक्शन देखील दिसते. नखांचे फंगल इन्फेक्शन नखांची पृष्ठभाग प्रभावित करते ज्यामुळे नखे जाड, पिवळी आणि भुसभुशीत होतात. केसांमध्ये फंगल इन्फेक्शन झाल्यास ते कमकुवत होतात आणि गळतात. फुफ्फुसं, तोंड (घशात फंगल इन्फेक्शन) तसेच योनीत देखील हे इन्फेक्शन होऊ शकते. त्वचेचे इन्फेक्शन हे सर्वात सामान्य प्रकार आहे ज्यामध्ये त्वचेला खाज, लाल व पांढरे डाग, लालसर चट्टे, घामोळ्या, त्वचेचा फुटणे आणि सूज येणे यांचा समावेश होतो.

मान्सूनमध्ये फंगल इन्फेक्शनपासून बचाव कसा करावा?

१. वैयक्तिक स्वच्छता ठेवा (Maintain Personal Hygiene) – शरीर घामाने ओलसर होणार नाही याची काळजी घ्या. रोज साबणाने अंघोळ करा. बगल, पाय वगैरे स्वच्छ ठेवा.
२. सैलसर आणि हवेशीर कपडे घाला (Wear Breathable Clothes) – घट्ट आणि सिंथेटिक कपडे टाळा. सुती कपडे घालणे फायदेशीर ठरते.
३. पायांची विशेष काळजी घ्या (Practice Foot Care) – पाय स्वच्छ आणि कोरडे ठेवा. ओपन फुटवेअर वापरा जेणेकरून हवेचा संपर्क राहील.
४. खाजगी वस्तू शेअर करू नका (Avoid Sharing Personal Items) – टॉवेल, मोजे, चप्पल, कंगवा आणि कॉस्मेटिक्स इतरांबरोबर शेअर करू नका.
५. आजूबाजूचा परिसर स्वच्छ ठेवा (Keep the Surroundings Clean) – स्वयंपाकघर, बाथरूम यासारख्या ओलसर जागा कोरड्या ठेवा.
६. उघड्या पायाने चालणे टाळा – विशेषतः सार्वजनिक ठिकाणी उघड्या पायाने फिरणे टाळा कारण तिथे फंगल इन्फेक्शनची शक्यता अधिक असते.

फंगल इन्फेक्शन सामान्य असले तरी योग्य काळजी आणि स्वच्छता पाळल्यास यापासून वाचता येते. वरील लक्षणे दिसल्यास त्वरित डॉक्टरांचा सल्ला घ्या आणि डॉ. लाल पॅथलॅब्समध्ये टेस्ट बुक करा. शेड्यूल बुक करण्यासाठी डॉ. लाल पॅथलॅब्स अ‍ॅप डाउनलोड करा.

FAQs

1. पावसाळ्यात फंगल इन्फेक्शनचे रुग्ण अचानक का वाढतात?
या ऋतूमध्ये बूट, कपडे आणि त्वचेच्या पृष्ठभागावर सहजपणे ओलावा (fungus kya hota hai) अडकतो आणि फंगस वाढतो.

2. फंगल इन्फेक्शन संसर्गजन्य असते का?
होय, काही फंगल इन्फेक्शन संसर्गजन्य असतात. उदा. दाद. थेट संपर्काने किंवा संक्रमित पृष्ठभागाला स्पर्श केल्यास ते पसरू शकते. त्यामुळे पावसाळ्यात सार्वजनिक ठिकाणी पृष्ठभागाचा स्पर्श टाळा आणि वैयक्तिक वस्तू शेअर करू नका.